Nghị định quy định cụ thể các cơ chế, chính sách thu hút gồm: Tiêu chí; quy trình tuyển chọn; quyền và nghĩa vụ; trách nhiệm; đánh giá; chính sách đối với chuyên gia KHCN,ĐMST&CĐS.
Nghị định quy định đối tượng được áp dụng chính sách gồm: Cá nhân là người Việt Nam định cư ở nước ngoài và người nước ngoài đáp ứng tiêu chí chuyên gia quy định tại Nghị định này được đề cử, ứng cử, lựa chọn làm chuyên gia; Cơ quan, tổ chức, đơn vị của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương và địa phương, lực lượng vũ trang và doanh nghiệp được giao chủ trì thực hiện chương trình, nhiệm vụ, dự án KHCN,ĐMST&CĐS; Các cơ quan, tổ chức, đơn vị và cá nhân khác có liên quan.
Theo Nghị định, tiêu chí tuyển chọn chuyên gia là người có kiến thức, trình độ, kinh nghiệm nghiên cứu trong một hoặc nhiều lĩnh vực KHCN,ĐMST&CĐS, đáp ứng các tiêu chí theo quy định.
Các tiêu chí bao gồm: Chủ trì hoặc tham gia thực hiện nhiệm vụ KHCN,ĐMST&CĐS, ưu tiên các ngành công nghệ chiến lược trong danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược do cấp có thẩm quyền ban hành, có đóng góp thiết thực cho sự phát triển của quốc gia, khu vực và quốc tế; Là tác giả hoặc đồng tác giả sáng chế được cấp văn bằng bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ đã được ứng dụng, chuyển giao tạo ra sản phẩm có giá trị thực tiễn; hoặc có chuyên môn sâu, giàu kinh nghiệm trong ngành, lĩnh vực phù hợp với nhiệm vụ thực hiện tại Việt Nam và đang công tác tại bộ phận nghiên cứu của viện nghiên cứu, trường đại học hoặc doanh nghiệp uy tín ở nước ngoài; Là tác giả hoặc đồng tác giả công trình nghiên cứu KH&CN xuất sắc, đã đạt giải thưởng quốc tế hoặc đã được ứng dụng rộng rãi; Có khả năng kết nối, hợp tác, dẫn dắt, đào tạo và chuyển giao tri thức trong các lĩnh vực chuyên môn.
Nghị định quy định chuyên gia có quyền và nghĩa vụ của cá nhân hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quy định tại Điều 51 và Điều 52 Luật KHCN&ĐMST. Ngoài ra, căn cứ yêu cầu của vị trí được giao đảm nhiệm, chuyên gia được thực hiện một số quyền và nghĩa vụ ghi trong hợp đồng lao động. Các chuyên gia có trách nhiệm tuân thủ pháp luật Việt Nam và pháp luật quốc tế có liên quan; bảo vệ thông tin, dữ liệu về chương trình, nhiệm vụ, dự án KHCN,ĐMST&CĐS trong phạm vi nhiệm vụ được giao theo quy định của pháp luật. Chịu trách nhiệm cá nhân nếu vi phạm nghĩa vụ hợp đồng lao động đã ký kết gây tổn thất về tài chính, làm thất thoát tài sản, hư hại sản phẩm hoặc làm lộ thông tin, tài liệu bí mật nhà nước.
Đồng thời phải tôn trọng văn hóa, phong tục, tập quán của Việt Nam; tuân thủ đạo đức nghề nghiệp, yêu cầu chuyên môn, tính trung thực, khách quan và tinh thần trách nhiệm trong hoạt động KHCN,ĐMST&CĐS.
Nghị định quy định tiền lương được thỏa thuận trong hợp đồng lao động đối với chuyên gia, bảo đảm tương xứng với nhiệm vụ được giao và phù hợp với mặt bằng tiền lương trong lĩnh vực KHCN,ĐMST&CĐS tương ứng trên thị trường lao động.
Tiền thưởng hằng năm do cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao chủ trì thực hiện chương trình, nhiệm vụ, dự án KHCN,ĐMST&CĐS quyết định trên cơ sở kết quả đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ được giao, tối đa 04 tháng tiền lương ghi trong hợp đồng lao động.
Tiền thưởng thu được từ việc cho thuê, bán, chuyển nhượng, chuyển giao quyền sử dụng, tự khai thác, sử dụng kết quả nhiệm vụ KHCN,ĐMST&CĐS; kết quả nhiệm vụ KHCN,ĐMST&CĐS khi góp vốn, hợp tác, liên doanh, liên kết, kinh doanh dịch vụ hoặc thành lập doanh nghiệp được thực hiện theo quy định tại điểm a khoản 3 Điều 28 Luật KHCN&ĐMST…
Việc ban hành Nghị định số 249/2025/NĐ-CP khẳng định sự quan tâm của Đảng, Nhà nước trong việc xây dựng cơ chế thu hút nhân tài, đặc biệt là chuyên gia trong các lĩnh vực KHCN,ĐMST&CĐS, đây là động lực chủ yếu cho phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới.